روز و ماه نداء ـ روايات عامه

بسم الله الرحمن الرحیم ـ الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین سیما امام زماننا روحی و ارواح من سواه لتراب مقدمه الفدا.

یکی دیگر از خصوصیات صیحه که مورد بحث هم واقع شده این است که ندا در چه شب یا روزی اتفاق می‌افتد؟ در جلسات قبل معلوم شد که ندای مورد بحث در بیست و سوم ماه رمضان است و اینکه در شب است البته به استثنای صیحه­ی دیگر در این زمینه دو روایت داریم که تاکید بر شب جمعه دارند.

روایت اول: این روایت از نظر سند اشکالی ندارد. روایت را مرحوم صدوق در کتاب کمال الدین چاپ دارالصدوق ص650 ح6 نقل می‌کند.

و بهذا الإسناد عن الحسين بن سعيد عن حماد بن عيسى عن إبراهيم بن عمر عن أبي أيوب عن الحارث بن المغيرة عن أبي عبد الله قال: الصيحة التي في شهر رمضان تكون ليلة الجمعة لثلاث و عشرين مضين من شهر رمضان.

سوال اینجاست که آیا صیحه در شب 23 ماه رمضان است یا شب 24 ماه ؟ در این روایت دارد: لثلاث مضین من شهر رمضان یعنی 23 شب از ماه رمضان گذشته باشد، که می‌شود شب 24 ماه مبارک رمضان، که مخالف عمده روایات ماست، لذا باید این روایت را با یکی از توجیحات چندگانه سابق حل نمود.

روایت دوم: این روایت را مرحوم نعمانی درص253 از ابوبصیر از امام صادق نقل می‌کند.

ثم قال: یکون الصوت فی شهر رمضان (مراد از صوت ندا است) فی لیلة الجمعة لیلة ثلاث وعشرین.

در سند این روایت احمد بن یوسف قرار دارد که توثیق نشده، لذا این روایت ضعیف است.

طبق ایندو روایت یکی دیگر از جزئیات بحث صیحه که روز صیحه باشد معلوم شد که در 23 ماه رمضان که مصادف است با یکی از لیالی جمعه اتفاق می‌افتد.

اما راجع به اینکه صیحه در ماههای دیگر هم هست یا خیر؟ باید بگوئیم آنچه در روایات ما و همچنین روایات اهل سنت آمده و بر آن تاکید شده، صیحه ماه رمضان است، البته با این تفاوت که آنها می‌گویند این صیحه در نیمه ماه رمضان خواهد بود.

بررسی روایات:

الفضل بن شاذان عن محمد بن علي الكوفي عن وهيب بن حفص عن أبي بصير قال قال أبو عبد الله ع: ينادى باسم القائمفي ليلة ثلاث و عشرين و يقوم في يوم عاشوراء و هو اليوم الذي قتل فيه الحسين بن عليلكأني به في يوم السبت العاشر من المحرم قائما بين الركن و المقام جبرئيلعن يده اليمنى ينادي البيعة لله فتصير إليه شيعته من أطراف الأرض تطوى لهم طيا حتى يبايعوه فيملأ الله به الأرض عدلا كما ملئت ظلما و جورا.[1] این روایت زمان صیحه را در ماه محرم می‌داند.

اثبات الهداة به نقل از کفایة المهتدی مرحوم میر لوحی ص285 و همچنین خود کفایة در ج3ص570 هر دو نداء را در یک روایت آورده است، هم ندای 23 ماه رمضان را و هم ندای روز عاشورا را. یعنی اگر روایات دیگر بالفرض قابل حمل بر یکدیگر باشند، این روایت قابل توجیه نیست، زیرا در یک روایت دو مطلب متفاوت و متناقض آمده است. هر چند که اکثر روایات 23 ماه رمضان را بیان کرده‌اند….ینادی فی لیلة ثلاث و عشرین من شهر رمضان و یقوم فی یوم عاشورا فکانی انظر الیه قائما بین الرکن والمقام و ینادی جبرئیل البیعة لله فتقبل الیه شیعته.

روایت بعدی را مرحوم شیخ طوسی در ص453 نقل می‌کند، الفضل عن محمد بن علي عن محمد بن سنان عن حي بن مروان عن علي بن مهزيار قال قال أبو جعفر ع: كأني بالقائم يوم عاشوراء يوم السبت قائما بين الركن و المقام بين يديه جبرئيلينادي البيعة لله فيملأها عدلا كما ملئت ظلما و جور.

این سه روایت آحاد است و به حد استفاضه نرسیده اند، زیرا خبر مستفیض باید بیش از سه روایت باشد.

طبق برخی روایات ندای دیگری هم در ماه رجب است:

کفایة الاثر ص156 از امیر المومنین ع: سمعت رسول الله ثلاث اصوات اولها رجب.

مرحوم نعمانی ص181 باب 10، حدثنا محمد بن همام قال حدثنا أحمد بن مابنداذ و عبد الله بن جعفر الحميري قالا حدثنا أحمد بن هلال قال حدثنا الحسن بن محبوب الزراد قال قال لي الرضا ع: إنه يا حسن سيكون فتنة صماء… كأني به آيس ما كانوا قد نودوا نداء يسمعه من بالبعد كما يسمعه من بالقرب يكون رحمة على المؤمنين و عذابا على الكافرين فقلت بأبي و أمي أنت و ما ذلك النداء قال ثلاثة أصوات في رجب. دقت کنید حضرت در این روایت ندا را بر صوت و صوت را بر ندا اطلاق کردندو فرمودند:شروعش در ماه رجب است.

با بیان این چند روایت معلوم شد که نداها منحصر در ماه رمضان نیست ولی ندائی که تاکید بیشتری بر آن شده ندای 23 ماه رمضان است.

حال ببینیم که آیا این ندا یا صیحه در کتب عامه هم آمده است یا خیر؟ در کتابهائی که در اختیار داریم، اعم از کتب قدمای اهل سنت یا معاصرین آنها به مساله ندا اشاره شده است تا جائیکه برخی از آنها در کتابشان بابی تحت این عنوان قرار داده‌اند. به عنوان مثال در کتاب اتحاف الجماعة بما جاء فی الفتن والملاحم و اشراط الساعة نوشته حمود بن عبد الله تویجیری ج3ص297 در بابی تحت همین عنوان آمده: باب ما جاء فی نداء المنادی بین یدی الصیحة. بنابراین بحث ندا نیز در کتابهای اهل سنت آمده ولی آنها بر قیامت تطبیق می‌دهند.

بررسی مساله ندای آسمانی در کتب روائی اهل سنت:

روایت اول: کتاب اتحاف الجماعة از ابو سعید خدری نقل می‌کند: ینادی مناد بین یدی الصیحة یا ایها الناس اتتکم الساعة فیسمعه الاحیاء و الاموات. در روایات ما نیز همین تعابیر آمده لکن در اینجا می‌گوید، بعد از این ندا خدا از عرش به آسمان اول می‌آید و می‌گوید: ثم ینادی لمن الملک الیوم لله الواحد القهار. شما روایت احتجاج طبرسی را ببینید که امام رضا چگونه با این تفکر غلط برخورد می‌کنند؟ جریان سلفی گری که ریشه اش به احمد بن حنبل بر می‌گردد، خیلی در مقابل جریان عقل گرائی تلاش می‌کرد و فکر می‌کرد راه مقابله با عقل گرائی جمود بر ظواهر الفاظ احادیث و آیات قرآن است، و نباید آنها را تأویل کنیم. لذا آیاتی از قبیل یوم یکشف عن ساق ان الله علی العرش استوی و جاء ربک و الملک صفا صفا و… را حمل بر ظاهر می‌کند، یعنی خدا دست دارد، چشم دارد، خدا روی عرشش نشسته است، خداوند پایش را در جهنم می‌گذارد تا آتش کم شود و می‌گوید دیگر کسی را وارد جهنم نکنید دیگر جا نیست، خدا شبهای جمعه به آسمان اول می‌آید و به مردم می‌گوید دعائی چیزی ندارید؟ العیاذ بالله. وقتی به امام گفتند که احمد بن حنبل این مطالب را می‌گوید، امام فرمود: قاتلهم الله ان الله ینزل ملائکته.

معروف است که پیامبر ص فرمود: ان الله خلق آدم علی صورته، حال اینها ضمیر در کلمه صورت را به خداوند بر می‌گردانند و می‌گویند خداوند حضرت آدم را به قیافه خودش یعنی خدا آفریده است. وقتی این مطلب به امام رسید حضرت ایشان را لعنت کرد که کی پیامبر ص اینگونه فرموده است؟ روزی گذر پیامبر ص به دو نفر که دعوا می‌کردند افتاد، پیامبر دید که یکی به دیگری می‌گوید: قبح الله وجهک و وجه من يشبهك پیامبر فرمود: این حرف را نزن چرا که خداوند آدم را شبیه این مرد آفریده است.

لذا می‌بینیم از همان روز این مسائل انحرافی بوده و حاضر هم نبودند که حرف را از منبع زلال آن که اهل بیت اند، دریافت کنند. امام رضا عالم آل محمد ص است. مناظرات ایشان و حضورشان در مرو و خراسان و گفتگوهای ایشان برای همه ثابت کرد که اگر عالمی هست تنها علی بن موسی الرضا است، و نه تنها حرف ایشانرا نگرفتند، بلکه همان حرفی را نیز که خودشان از حضرت تقاضا کردند، که همان حدیث سلسلة الذهب بود، که تنها نویسندگانش قریب 29هزار نفر بودند،[2] همان را هم قبول نکردند. و این ظلمی است به فرهنگ اهل بیت ع.

حال اینها تاویل راشرک می‌دانند. اگر تاویل شرک باشد پس باید گفت خود خدا هم از بین می‌رود و تنها صورت او باقی می‌ماند، زیرا قرآن می‌فرماید: کل شیء هالک الا وجهه، پس ما ناچاریم که تاویل کنیم.

روایت دوم: کنز العمال از خطیب بغدادی در کتابی به نام المتفق از ابن عباس نقل می‌کند: یوشک المطلع ان یطلع قیل له و ما المطلع مناد ینادی یسمعه ما من حی ولا میت الا کانما ینادی فی اذنه. روایت سوم: عقبة بن عامر[3] قال رسول الله ص: تطلع علیکم قبل الساعه سحابه سوداء من قبل المغرب مثل الترس[4] فهکذا ترتفع حتی تملئ السماء ثم ینادی مناد (ترس همه را می‌گیرد) ایها الناس هل سمعتم فقال بعض نعم وانما یشک ثم ینادی الثانی هل سمعتم ثم ینادی ایها الناس اتی امر الله فلا تستعجلوه فو الذی نفسی بیده آنجائی که به نفعشان است، باقی می‌گذارند و آنجائی که به نفعشان نیست، حذف می‌کنند همانند تاکید بر نام حضرت مهدی ع، لهذا بعید نیست که در این روایت هم دست برده باشند، چون در آن ینادی باسم المهدی و اسم ابیه و جده بوده است، زیرا این مساله یعنی دس در روایات، در زمان امام باقر و امام صادق نیز بوده است.

این تحریف حقایق حتی در کتابهای خودشان نیز بوده است.

در ادامه این روایت می‌گوید: فوالذی نفسی بیده ان الرجل لینشران الثوب فما یطویانه ویتبایعانه. این روایت را حاکم در مستدرک نقل کرده است که بحثی را هم بعدا راجع به او خواهیم داشت.والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته

[1]. الارشاد ج2 ص 379

[2]. حاکم اين مطلب را نقل مي کند ولي در کتابهاشان نيست.

[3]. اين شخص که از صحابي پيامبر هم بوده، همان قاتل حضرت عمار ياسر است که خيلي نزد امويين مقرب بوده تا جائيکه امويين به او مي گفتند بده دستي را که با آن عمار را کشتي ببوسيم. او هر وقت مي خواست بدون وقت قبلي نزد آنها مي رفت، چرا؟ چون کسي را کشته که ايمان سراسر وجودش فرا گرفته است، عمار مع الحق.

[4]. ترس يعني سپر

.

.

.

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *