شفقنا- آیت الله نجم الدین طبسی با بیان اینکه حضرت علی(ع) امام بشریت است و بشر تابع هر دین و مذهبی باشد، علی(ع) امام آنهاست، گفت: ما تلاش می کنیم که به آموزه های حضرت علی(ع) در نهج البلاغه نزدیک شویم، بنای نظام ما بر این است که عدالت علوی و اسلام رسول الله تا آنجایی که امکان دارد، پیاده گردد، اگر در این راه کوتاهی شده امیدواریم که از روی غفلت و سهوی بوده باشد و اگر عمدی در کار بوده باید در پیشگاه خدا توبه کنیم و بیشتر و جدی تر تلاش نماییم.
.
سخنانی که ریشه در وحی دارد نمی تواند مهجور باشد و کنار بماند
آیت الله نجم الدین طبسی در گفت وگو با شفقنا، در مورد مهجوریت نهج البلاغه و میزان موفقیت در معرفی و شناخت این کتاب ارزشمند، اظهار کرد: شاید عنوانی که شما انتخاب کرده اید، عنوان مناسبی نباشد. نهج البلاغه امروز در متن زندگی است، نفس، نفسِ قرآن است و کلام کلامی فوق مخلوق و دون خالق است. حرف های امیرالمؤمنین(ع) الهام گرفته از رسول خداست و حرف های رسول خدا(ص) الهام گرفته از وحی است و سخنانی که ریشه در وحی دارد نمی تواند مهجور باشد و کنار بماند. گاهی فراز و نشیب وجود دارد و کم توجهی، غفلت و سهل انگاری هست، ولی همانطور که قرآن در سر لوحه زندگی مسلمین قرار دارد، نهج البلاغه نیز در متن زندگی مردم قرار دارد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: در ارتباط با نهج البلاغه ای که گوینده اش شخصیت بزرگواری همچون امیرالمؤمنین است و بنا به نقل علمای شیعه و سنی خود حضرت از رسول خدا (ص) نقل کرده که «پیامبر اکرم(ص) هزار در علم را به روی من باز کرد و به من یاد داد و از هر بابی هزار در دیگر باز می شود» باید در برابر چنین شخصیتی و کلامش اظهار عجز کنیم.
محقق و پژوهشگر علوم دینی گفت: دکتر زکی مبارک از علمای بزرگ مصر در کتاب «عبقریه الشریف الرضی» درباره سید رضی می گوید: وقتی به نثر و نوشته های سید رضی نگاه می کنیم، دانشمندی را می بینیم که نثر علمی او گواهی می دهد که از علمای بزرگ است و هنگامی که به اشعار او می نگریم، شاعری چیره دست با ذوقی مطلوب مشاهده می شود و چنین مهارتی در دو میدان شعر و نثر در کمتر کسی دیده می شود.
امیرالمومنین سرچشمه فصاحت و منشا و زادگاه بلاغت است
سید رضی در مقدمه کتاب نهج البلاغه می گوید: «امیرالمومنین سرچشمه فصاحت و منشا و زادگاه بلاغت است و آثار بلاغت از او آشکار گردیده و قوانین و دستورات آن از وی گرفته شده است و در شیوه او هر خطیب توانایی که راه یافت و به گفتار او هر خطیب توانایی که یاری جست با این حال او در این میدان پیش است و دیگران فرو ماندند.»
نهج البلاغه ای که شریف رضی جمع آوری کرده، قطره ای از آن دریای بی کران است
استاد حوزه علمیه قم افزود: البته آنچه سید رضی جمع کرده بخشی از سخنرانی ها و فرمایشات امیرالمومنین است که جنبه بلاغت و فصاحت دارد. اگر بنا باشد تمام فرمایشات حضرت را جمع آوری شود، با توجه به اینکه در هر سالی ۵۲ نماز جمعه خوانده شده و هر نماز جمعه دو خطبه دارد و هر سال علاوه بر نماز جمعه ها اعیاد فطر و قربان و… داشت قاعدتا بیش از این می شد و به نظر می رسد همه خطبه های حضرت جمع آوری نشده است. آقای محمودی این خطبه ها را جمع کرده و قریب به بیست جلد است و می گویند باز هم ادامه دارد. ما مطمئن هستیم که فرمایشات امیرالمومنین در دورانی که خلیفه مسلمین بودند و جامعه اسلامی آن زمان به طور کامل زیر پرچم امیرالمومنین بود و مولا استاندار و فرماندار تعیین می کرد و نامه هایی به شرق و غرب می نوشتند، نهج البلاغه ای که شریف رضی جمع آوری کرده، قطره ای از آن دریای بی کران است. وقتی بزرگان در برابر کلمات حضرت قرار می گیرند، زانو می زنند و معتقدند اگر تمام مفسران عرب در مجلس واحدی اجتماع کنند و بخشی از خطبه های حضرت را برای آنها بخوانیم سزاوار است برای آن سجده کنند همانگونه که روایت شده وقتی شعرای عرب، شعر معروف عدی بن رقاع را شنیدند برای آن سجده کردند. وقتی علت را پرسیدند، گفتند ما محل سجود را در شعر می شناسیم، آنگونه که شما محل سجود را در آیات سجده قرآن می شناسید. لذا درباره کلام امیرالمومنین گفته شده است که پایین تر از کلام خالق و برتر از کلام مخلوق است و مردم از او راه و رسم خطاب و نوشتن را آموخته اند.
علی(ع) امام بشریت است و بشر تابع هر دین و مذهبی باشد، علی(ع) امام آنهاست
آیت الله طبسی اظهار کرد: جرج جرداق که از نویسندگان مسیحی است و خود من در بیروت با ایشان ملاقات داشتم، درباره نهج البلاغه می گفت: از دوازده سالگی با این کتاب آشنا شده ام. برادر من ادیب بود و من دوست داشتم اشعار را مطالعه و حفظ کنم و او نهج البلاغه را برای مطالعه به من داد و من از دوازده سالگی شیفته امیرالمومنین شدم. جرج جرداق ۷ جلد کتاب در مورد امیرالمومنین نوشت و در یکی از جلدها گفته است: سقراط که آوازه او همه جا را گرفته، در برابر حضرت علی(ع) کاه است و علی(ع) کوه؛ بین کاه و کوه چه تناسبی وجود دارد! وقتی من از جرج جرداق سوال کردم: چطور شد که در مورد حضرت علی (ع) کتاب نوشتید؟ ناراحت شد و گفت: شما خیال می کنید علی بن ابیطالب فقط امام شماست. علی(ع) امام بشریت است و بشر تابع هر دین و مذهبی باشد، علی(ع) امام آنهاست.
جرج جرداق می گوید: حضرت علی (ع) در بلاغت، فوق بلاغت هاست، قرآنی است که اندکی فرود آمده و سخنی است که تمام زیبایی های زبان عرب را در گذشته و آینده خود جای داده است. معروف است که شخصی نسبت به امیرالمومنین زاویه داشت، ولی وقتی به کلمات علی (ع) می رسد، می گوید: این مرد یکهتاز میدان فصاحت و بلاغت بود و هرگز بعد از کلام خدا و پیامبر کلامی به گوش من نخورده است، مگر با آن مقابله به مثل کرده ام، جز کلمات امیرالمومنین که توان مباحثه با آنها را هرگز در خود نیافته ام. سخنانی همچون «کسی که ارزش وجود خود را بشناسد هرگز هلاک نمی شود»، «کسی که خویش را بشناسد پروردگار خود را شناخته است»، «انسان دشمن چیزی است که نمی داند» و… مطالبی است که هر کسی بشنود در برابر آنها متأثر و خاضع می شود.
سخنان حضرت علی(ع) به مرحله اعجاز نزدیک است
آیت الله نجم الدین طبسی خاطرنشان کرد: آقای غزالی نویسنده معروف اهل سنت می گوید: اگر می خواهید از هم ترازان در علم و ادب و نویسندگی برتر باشی، قرآن و نهج البلاغه را حفظ کن. وقتی یکی از مفسرین اهل سنت به نهج البلاغه می رسد، می گوید: انتخاب این نام برای این کتاب به دلیل آن است که مشتمل بر سخنانی است که انسان تصور می کند برتر از کلام مخلوق و پایین تر از کلام خالق است. سخنانی که به مرحله اعجاز نزدیک شده است. واقعا همینطور هست سخنان حضرت علی(ع) به مرحله اعجاز نزدیک است چون خود حضرت و کلمات ایشان معجزه است.
نهج البلاغه از سخنان بهترین خلق خدا تراوش کرده است
آقای محی الدین عبدالحمید در توصیف نهج البلاغه می گوید: این کتابی است که از درون خود، چشمه های جوشان بلاغت و جای جای آن فصاحت را برای خوانندگان فراهم ساخته است و زمان چیدن میوه های شیرین آن فرا رسیده است. زیرا نهج البلاغه از سخنان بهترین خلق خدا تراوش کرده است. کسی که تسلط او بر لغات از همه فزون تر است و منطق او از همه بیشتر است، به طوری که هرگونه می خواست آنها را به گردش در می آورد. حکیمی که فنون حکمت از بیان او خارج می شود، خطیبی که صدق بیان او دلها را پر می کند، دانشمندی که بر اثر همنشینی با پیامبر(ص) و کتابت وحی و دفاع از دین با تیغ و زبان از طفولیت چنان امکاناتی برای او فراهم شده که برای غیر فراهم نشده است.
استاد حوزه علمیه قم گفت: شخصیتی مانند سبط بن جوزی می گوید: خداوند امتیازات حلاوت و تلاوت و زیبایی فصاحت را در وجود حضرت علی(ع) جمع کرد. کلمه ای از او ساقط نشد و حجت و برهانی از دست نرفته و تمام سخنگویان را ناتوان ساخته و گوی سبقت را از همگان ربوده است. کلماتی که نور نبوت بر آن تابیده و افکار و عقول را حیران ساخته است. آقای میخائیل نعیمه از علمای مسیحی نیز می گوید: اگر علی تنها برای اسلام بود چرا یک مسیحی (اشاره به جرج جرداق) شیفته این بزرگوار است و در شأن او کتاب می نویسد. علی در انحصار و احتکار مسلمانان نیست. علی(ع) امام کل بشریت است چون همه به او نیاز دارند.
وی در ادامه به ارزش و اهمیت کتاب نهج البلاغه اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از آثار حضرت علی(ع) نهج البلاغه است. وقتی یک مسیحی اعلام می کند ۲۰۰بار نهج البلاغه را خوانده و یک مسیحی ۲۷ ساله چندین کتاب در مورد حضرت نوشته، این اثر باید چراغ راه ما باشد. وقتی یک مسیحی این چنین است برای من شیعه ولایت مدار زشت و ننگ است که کتاب مولا را نشناسم و نخوانده باشم. باید دوباره به فرهنگ و میراث خودمان برگردیم. حضرت امیر کلام حق را ترجمه کرده و ترجمه سخنان رسول و حرف وحی است که با بیانی رسا برای ما تبیین کرده است.
فاصله گرفتن از نهج البلاغه فاصله گرفتن از وحی، آیین اسلام، قرآن و ارزش های اسلامی است
آیت الله نجم الدین طبسی گفت: فاصله گرفتن از نهج البلاغه فاصله گرفتن از وحی، آیین اسلام، قرآن و ارزش های اسلامی است؛ ما باید هرطور که شده به این ارزش ها برگردیم. همانطور که دروس مختلف را در هر مرحله از تحصیل با بیان مناسب آن سطح داریم باید نهج البلاغه را نیز در همه مراحل آموزش و پرورش و آموزش عالی و به عنوان چراغ راه هدایت داشته باشیم. نکند دیگران پیش دستی کنند و حرف های حضرت را به حساب خود بگذارند.
وی در مورد کتاب نهج البلاغه نکته ای را بیان کرد و گفت: در نهج البلاغه گاهی برخی مدح ها از برخی از افراد و موضوعات دیده می شود و دیگران می خواهند با استناد به همین مدح ها بگویند روابط بین حضرت و دیگران همیشه حسنه بوده است. می خواهم عرض کنم که اینطور نیست و گاهی اصحاب قدر حضرت را ندانستند و سعی کردند حضرت را به حاشیه برانند و ایشان در متن قرار نگیرند. حتی ماجرای شورا را طرح کردند و قصد داشتند دست مولا را ببندند تا نتواند بعدها حکومت کند لذا وقتی در نهج البلاغه و سایر کتاب ها نسبت به برخی افراد مدح و تعریفی دیدید شاید مربوط به حضرت نیست یا این که از باب مجادله و اسکات خصم است و از طرفی سید رضی معصوم نبوده و احتمال اشتباه ایشان نیز وجود دارد. مثلا حضرت علی(ع) در موردی خطاب به معاویه می فرمایند: کسانی که با من بیعت کرده اند همان کسانی هستند که با خلفای قبلی بیعت کرده اند. این فرمایش حضرت به آن معنا نیست که حضرت وصی رسول الله نیست و غدیری در کار نبوده بلکه چون معاویه و طرف مقابل، مساله وصایت و غدیر را منکر است و این کانال ها را قبول دارد حضرت با ادبیات و با فهم طرف مقابل سخن گفته و می فرماید من را هم از همان کانال ها بپذیر.
آیت الله طبسی تصریح کرد: علاوه بر نکاتی که ذکر شد خطبه شقشقیه نیز در نهج البلاغه است. اگر نهج البلاغه را قبول داریم یک سری به این خطبه هم بزنیم و از مواضع و انتقادات امیرالمومنین نسبت به خلفای قبل و عملکردشان آگاه شویم. ما باید ضمن اینکه کتاب شریف نهج البلاغه را به عنوان روشنایی راه و چراغ راه خود قرار داده، به کلمات بزرگان خودمان که در راه این کتاب خون دل خورده اند، مراجعه کنیم و به گونه ای نباشد که عده ای کلمات حضرت را به نفع خود تفسیر کنند و به اعتقادات ما آسیب برسانند و نسل جوانی که از برخی مسائل ناآگاه هستند، متزلزل شوند.
آیت الله نجم الدین طبسی در پاسخ به اینکه مردم و مسئولان ما در حال نزدیک شدن به عدالت و اخلاق مورد نظر در نهج البلاغه هستند یا در حال دور شدن از آن؟ گفت: ما تلاش می کنیم که به آموزه های حضرت علی(ع) در نهج البلاغه نزدیک شویم، بنای نظام ما بر این است که عدالت علوی و اسلام رسول الله تا آنجایی که امکان دارد پیاده گردد. توقع نداریم آن دولت کریمه را پیاده کنند، اگر می توانستند که دیگر منتظر امام زمان(عج) نبودیم. قطعاً آن کار جزو محالات است، ولی تصمیم بر این بوده و هست که تا می توانند خود را نزدیک به نظام اسلامی و امیرالمومنین قرار دهند. تصمیم و برنامه بر این است و اگر در این راه کوتاهی شده آرزو داریم از روی غفلت و سهوی بوده باشد و اگر عمدی در کار بوده باید در پیشگاه خدا توبه کنیم و بیشتر و جدی تر تلاش نماییم؛ خداوند متعال نیز کمک خواهد کرد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.