غيبت امام عصر(عج) نشناختن است يا نا پيدابودن

به مناسبت سالروز آغاز امامت ولي عصر (عج) در گفت وگو با حجت الاسلام نجم الدين طبسي بررسي شدغيبت امام عصر(عج) نشناختن است يا نا پيدابودن
امروز نهم ربيع الاول سالروز آغاز امامت منجي موعود، عدالت گستر جهان و آخرين حجت خدا در روي زمين است. آن حضرت درحالي كه تنها ۵سال از عمر شريفشان سپري شده بود، با شهادت پدر بزرگوارشان امام حسن عسگري (ع) در سال ۲۶۰ه.ق امامت و هدايت امت را عهده دار شدند.

اما اين امامت از همان آغاز با غيبت امام همراه بود با اين تفاوت كه تا حدود ۷۰سال پس از آغاز امامت، غيبت صغري داشتند و در اين مدت چهار نفر از اصحاب امام (ع) به عنوان نائبان خاص ايشان، واسطه بين امام مهدي (عج) و شيعيان بودند و پرسش هاي مردم را به امام (ع) و دستورات حضرت را به مردم مي رساندند تا اين كه در سال ۳۲۹ه.ق غيبت كبري حضرت آغاز شد و هم اكنون نيز ادامه دارد. از آن جا كه اعتقاد به غيبت امام عصر (عج) را مي توان از مختصات اعتقادي شيعه به شمار آورد، سوال هايي از اين دست مطرح مي شود كه غيبت امام عصر (عج) به چه معناست به غيبت شخص است يا شخصيت و آيا غيبت به معناي نشناختن است يا ناپديدبودن از انظار ؟ آيا ملاقات حضرت امكان دارد يا نه؟ عمر طولاني ايشان چگونه توجيه و تحليل مي شود؟ و وظايف منتظران در عصر غيبت چيست؟ در گفت وگو با حجت الاسلام والمسلمين نجم الدين طبسي از پژوهشگران برتر عرصه مهدويت اين سوال ها را درميان گذاشتيم.

سوال مهمي كه درباره حضرت ولي عصر (عج) وجود دارد معناي غيبت آن حضرت است آيا ما امام زمان (عج) را مي بينيم ولي نمي شناسيم يعني ايشان در بين ما حضور دارند ولي ما قادر به شناختن ايشان نيستيم يا نه، اصلا ايشان ديده نمي شوند و از نظر ما ناپديدند؟

بعد از شهادت امام حسن عسكري (ع) عصر غيبت صغراي امام زمان (عج) آغاز شد كه بيش از۷۰ سال طول كشيد و در اين عصر آن حضرت از طريق نواب اربعه با مردم ارتباط داشتند.

پس از آن، عصر غيبت كبراي آن حضرت آغاز شد كه هزار و چند سال از آن مي گذرد و ما هم اكنون در اين دوران به سر مي بريم و بايد منتظر باشيم و ببينيم خداوند چه زماني را مقرر كرده است تا آن حضرت از پس پرده غيبت خارج شوند. اما درباره معناي غيبت و اين كه امام از نظرها غايب هستند يا اين كه در ميان ما حضور دارند ولي ما قادر به شناخت ايشان نيستيم بايد گفت، در روايات اسلامي هر دو معنا آمده است برخي روايات مي گويد: «يغيب شخص» يعني شخص حضرت غايب هستند و راهي براي رسيدن به ايشان و ديدنشان در عصر غيبت كبري وجود ندارد و بسيار معدود هستند افرادي كه به دلايلي خاص مي توانند به حضور حضرت نائل شوند.اما در مقابل در برخي روايات آمده است كه شخصيت آن حضرت از نظرها غايب است يعني ما آن حضرت را ممكن است ببينيم اما نمي دانيم و متوجه نمي شويم كه ايشان همان امام زمان (عج) هستند.مثل حضرت يوسف(ع)در زمان حضور در مصر كه برادران ايشان ، حضرت يوسف (ع) را مي ديدند ولي نمي دانستند كه اين همان برادرشان يوسف است.در روايات آمده است كه «الغائب عن الابصار الحاضر في الامصار» يعني او در شهرها حاضر و در بين مردم و جامعه است و با مردم همدردي مي كند ولي مردم نمي دانند و نمي شناسند كه اين فرد همان امام عصر (عج) است. حتي در روايات ما بيان شده است كه وقتي آن حضرت ظهور مي كنند عده اي از مردم متعجب مي شوند و مي گويند ما قبلا ايشان را ديده بوديم.

بين اين دو دسته رواياتي كه شما ذكر كرديد، كدام يك قوي تر است و مي توان به آن استناد كرد؟

هر دو دسته مستند است و راه حل اين است كه بايد بين اين دو دسته روايات را جمع كرد به اين معنا كه براي عده كثيري از ما شخصيت امام عصر(عج) غايب است و براي عده ديگري شخص ايشان غايب است، نتيجه هر دو يكي است و آن اين است كه مردم حضرت را نمي شناسند برخي مي بينند و نمي شناسند و برخي اصلا نمي بينند.پس غيبت نسبت به اشخاص متفاوت است؛ برخي شخص ايشان را نمي بينند و برخي ديگر شخصيت ايشان را نمي شناسند. البته غيبت نسبت به زمان ها و مكان ها نيز متفاوت است در برخي زمان ها و در برخي مكان ها مي توان حضرت را ديد.

در چه زمان ها و مكان هايي حضرت حضور دارند؟

به عنوان نمونه در روايات ما ازجمله در كتاب شيخ صدوق آمده است كه در موسم حج اگر حضرت به حج نروند، اصلا حج مردم پذيرفته نمي شود. در روايتي آمده است كه وقتي آقا در حج شركت مي كنند، مردم را مي بينند و مي شناسند و در مقابل مردم نيز ايشان را مي بينند ولي نمي شناسند. اين يعني اين كه شخصيت حضرت براي مردم ناشناخته است. يا گفته مي شود حضرت حتما در روز عرفه در صحراي عرفات حضور دارند.

البته براي تعداد بسيار اندكي هم شخص آقا و هم شخصيت شان معلوم و روشن است كه اگر چه تعداد اين افراد بسيار بسيار اندك است ولي آن ها وقتي حضرت را مي بينند هم شخص ايشان را مي شناسند و هم شخصيت شان.

نمونه اي از افرادي را كه به اين مقام دست يافته اند را معرفي مي كنيد؟

بله! مثل علامه بحرالعلوم يا سيد بن طاووس كه البته اين افراد استثنايي هستند و آن چه معمول و رايج است جزو اعتقادات مسلم ما محسوب مي شود غيبت حضرت است و ما ايشان را نمي شناسيم.

خيلي از افراد بحث ملاقات با امام عصر (عج) را مطرح مي كنند ملاقات با حضرت به چه معنايي است و چگونه امكان پذير است؟

اگر مقصود ملاقات اختياري است يعني هرگاه فرد بخواهد به حضور امام (عج) شرفياب مي شود اين محال است و اگر كسي چنين ادعايي كند بدون شك دروغ مي گويد و بايد تكذيب شود ملاقات هاي اختياري بسيار بسيار نادر است در تاريخ براي برخي افرادي كه تالي تلو عصمت هستند مثل علامه بحرالعلوم اتفاق افتاده است. افرادي كه در تقوا و زهد آن ها هيچ كس شكي ندارد.

اما اگر مقصود ملاقات غيراختياري است به اين معنا كه فرد به طور اتفاقي حضرت (عج) را ملاقات مي كند، اين نوع ملاقات ممكن است.گاهي فردي كه امام (عج) را ملاقات كرده است آن حضرت را نمي شناسد و خيلي معدود هم پيش مي آيد مانند سيد علامه بحرالعلوم كه وقتي امام (عج)را ملاقات مي كند امام (عج)را مي شناسد اما ملاقات هايي كه فرد امام را مي بيند اما نمي شناسد و شخص امام در نظر او غايب نيست بلكه هويت و شخصيت حضرت غايب است ، اين نوع ملاقات تاكنون زياد اتفاق افتاده است.

هزار و چند سال از عمر مبارك حضرت ولي عصر(عج) مي گذرد، اين عمر طولاني چگونه تبيين مي شود؟

اولا طولاني بودن عمر محال نيست، همان طور كه در قرآن آمده است حضرت نوح (ع) و حضرت يونس(ع) جزو افرادي بودند كه عمر طولاني داشتند و به اصطلاح علما جزو معمرين بودند. در قرآن آمده است كه شيطان از خداوند طلب عمر طولاني كرد و خداوند هم تا قيامت به او طول عمر داد، اين نشان مي دهد كه طول عمر بالا محال و ناممكن نيست. در واقعيت هم اين عمر طولاني محقق شد. مرحوم پدرم در كتاب «الشيعه و الرجعه» در صفحه ۹۸ كتاب معمرين (كساني كه طول عمر طولاني داشتند) را در ۱۲ طبقه تقسيم بندي كر ده اند ، طبقه اول كساني هستند كه عمرشان از ۱۰۰ سال بيشتر شده است كه ۴۷ مورد براي آن مثال ذكر مي شود. طبقه دوم افرادي هستند كه بيش از ۲۰۰ سال و كمتر از ۳۰۰ سال عمر كردند كه ايشان اسامي افرادي را در اين طبقه ذكر مي كنند.همين طور طبقات ادامه مي يابد تا مثلا افرادي معرفي مي شوند كه ۲ هزار سال يا حتي ۹ هزار سال عمر كرده اند. مثلا حضرت نوح ۲۵۰۰ سال عمر كرد. يا لقمان حكيم جزو افرادي است كه هزار سال عمر كرده است، گفته مي شود سلمان فارسي صحابي مشهور پيامبر ۶۰۰ سال عمر كرده است.

پس طول عمر محال نيست در عالم واقع هم اين اتفاق افتاده است. نكته سوم اين است كه در روايات ذكر شده كه امام عصر(عج) به دنيا آمده است و رسول مكرم اسلام (ص) و ديگر ائمه اطهار (ع) هم از تولد آن حضرت و غيبت ايشان خبر داده اند. پس مشكلي براي نپذيرفتن مسئله طول عمر امام زمان(عج) وجود ندارد.

مهم ترين آسيب هاي مهدويت در حال حاضر چيست؟

گاهي مهدويت ابعاد سياسي به خود مي گيرد. مثل سال گذشته كه سي دي «ظهور بسيار نزديك است» مطرح شد. من همان زمان نقد مفصلي از اين مستند كردم كه تكرار دوباره آن مناسب نيست.

اما تاكيد مي كنم كه حضرت ولي عصر(عج) قلب تپنده جهان هستي است و اگر خداوند به ساكنان زمين عنايت و لطف دارند و همه ما از اين فيوضات بهره مند مي شويم، واسطه نزول اين الطاف آن حضرت است. پس ما حق نداريم از اسم مبارك ايشان سوء استفاده كنيم و از حركاتي كه زيبنده يك انسان مسلمان پيرو اهل بيت (ع) نيست، بايد اجتناب شود.

همه ما دوست داريم بدانيم چه تكليفي در برابر آن حضرت داريم و در عصر غيبت چه بايد كنيم؟

ما بايد فهم و معرفت مان را نسبت به آن حضرت افزايش دهيم. گفته مي شود: «و جعل صلاتنا به مقبوله» يعني نماز ما به واسطه ايشان پذيرفته است. «و ارزاقنا به مبسوطه و همومنا به مكفيه » روزي ما به واسطه ايشان گشايش مي يابد و هم و غم ما به واسطه ايشان برطرف مي شود و …

بايد متوجه باشيم كه امام محور زندگي و حيات و جهان هستي است، چنين كسي كه همه زندگي ما به او وابسته است، بايد شناخته شود. ما به عنوان منتظران آن حضرت بايد بكوشيم در هر شرايطي كه هستيم رفتار و منش و گفتار و كردار ما مهدوي باشد تا وقتي حضرت ما را مي بينند احساس بدي پيدا نكنند. حضرت سجاد(ع) درباره ابوحمزه ثمالي صاحب دعاي مشهور ابوحمزه كه معمولا در ماه رمضان آن را زمزمه مي كنيم مي فرمود: من از ديدن شما احساس راحتي مي كنم. يا امام صادق(ع) به برخي از شاگردانشان آن قدر علاقه داشتند كه از وجود آن ها احساس خوشحالي و آرامش مي كردند. يا احساسي كه مثلا اميرالمومنين(ع) نسبت به مالك اشتر داشتند. ما هم كه در شرايط انتظار به سر مي بريم بايد بكوشيم اگر امام زمان (عج) از وجود ما خوشحال نيستند، حداقل ناراحت هم نباشند و از ديدن پرونده هاي ما كه هر روز به ايشان مي سپارند ناراحت نشوند. در يك جمله بايد در پي رضايت حضرت باشيم.

پنجشنبه|ا|13|ا|بهمن|ا|1390