اربعين يعني به مقصد رسيدن باور و فرهنگ عاشورا ؛ یعنی فرياد زدن رسالت شهیدان ؛ و یعنی تکريم جانفشاني‏ها و دلاوري‏هاي مردان دل‏سپرده به حق … اربعین یعنی آموختن شور و شعور ؛ یعنی تجديد ميثاق دوباره با سيد و سرور شهيدان کربلا؛ و یعنی مروري بر معارف و منطق عاشورا براي نجات بشريت…

خبرگزاری اهل‏بیت(ع) ـ ابنا : روز اربعین یاد آوری حماسه عظیم عاشوراست. در این روز به یاد زیارت امام سجاد(ع) و اهل بیت امام حسین(ع) از مدفن ایشان، قلوب مشتاقان و مومنان دل سوخته متوجه زیارت مضجع شریف سیدالشهدا(ع) می شود. برای روز اربعین حسینی آدابی از جمله زیارت اربعین ذکر شده و به آن سفارش اکید گردیده است.
با همین موضوع با «حجت الاسلام والمسلمین استاد نجم الدین طبسی» گفت و گویی کرده‏ایم:
ــ در ابتدا لطفا درباره اصل زيارت امام حسين(ع) و آثار معنوي آن بفرماييد.
استاد طبسی: سواي يک ارتباط عاطفي بين شيعيان و ائمه طاهرين(ع) يک ارتباط اعتقادي هم در اين ميان وجود دارد؛ بدين معنا که ما با رابطه برقرار کردن با اين بزرگواران و زيارت آنان مي خواهيم عملاً چنين تعبير کنيم که ما پيرو شما هستيم و فرهنگ و خط مشي و کردار خود را از شما مي گيريم و اين نکته هماني است که سبب خشم دشمنان اهل بيت(ع) شده است و شاهديم با هجمه هاي ددمنشانه و کشتار وحشيانه شان که اخيراً نيز مرتکب شده اند، نسبت به زائران حسيني عمق عداوت و دشمني خود را ابراز مي کنند. ائمه طاهرين(ع) بر زيارت امام حسين(ع) تأکيد فراوان کرده اند، تا حدي که ترک آن سبب کوتاهي عمر ذکر شده است و استحباب زيارت حتي با پاي پياده را در کتابهاي مختلف داريم از جمله در جلد 14 وسايل الشيعه صفحه 439 چندين روايت درباره استحباب زيارت سيدالشهدا(ع) با پاي پياده ذکر شده است.
اين ترغيب و دعوت شيعيان به زيارت و تکريم سيدالشهداء(ع) را در زيارت آقا در شب و روز عرفه، در روز اول رجب، در نيمه شعبان، شب قدر، شب عاشورا، شب جمعه و بخصوص روز اربعين و روزهاي خاص ديگر مي بينيم؛ براي نمونه در روايت داريم کسي که دوست داشته باشد 124 هزار پيامبر با او مصافحه کنند، حسين(ع) را در نيمه شعبان زيارت کند، نکته دقيق آن مصافحه پيامبران با اوست نه او با پيامبران.
ـ منظور از زيارت، خواندن ادعيه خاص و وارده است يا حضور فيزيکي در حرم مطهر امام(ع)؟
استاد طبسی: بله! مقصود از زيارت اين است که در چنين مناسبت هايي کنار بارگاه ملکوتي امام(ع) باشند و مقصود همان حضور فيزيکي است، به گونه اي که عرف بگويد اين فرد اکنون در کنار بارگاه ملکوتي امام(ع) است، البته خواندن ادعيه و زيارت خوب است و مزيد بر ثواب است اما جاي حضور در کنار قبر مطهر را نمي گيرد.
ــ زيارت روز اربعين حسيني چه آثاري به همراه دارد؟
استاد طبسی: «مرحوم شیخ حر عاملي» در کتاب وسايل الشیعه ج 14 صفحه 476 عنوان و بابي دارد تحت عنوان «باب التأکد استحباب الزيارَ الحسين يوم الاربعين»، اين فتواي حرعاملي است که تأکيد مي کند بر استحباب زيارت امام حسين(ع) در روز اربعين يعني روز بيستم صفر. نه اصل استحباب، بلکه تأکيد بر استحباب، زيارت قبر مبارک امام(ع) در روز اربعين است.
ــ رمز تکويني و تشريعي اربعين چيست؟
استاد طبسی: در ارتباط با کلمه اربعين با يک نگاه گذرا به فقه، تاريخ، کتب حديثي، معاجم و کتابهاي ديگر در اين زمينه مي بينيم اين عدد در عالم تکوين و تشريع بارها آمده است؛ براي نمونه پيامبر خاتم(ص) در 40 سالگي مبعوث شدند، پيامبر اکرم(ص) يوم الدار 40 نفر از سران را جمع کرد، کسي که 40 حديث حفظ کند…، کسي که به 40 سالگي برسد احتياط کند، حريم مسجد 40 ذراع است و موارد زياد ديگر از ذکر عدد 40 ؛ در جمع بندي کلي مي بينيم چه در عالم تکوين و چه در عالم تشريع، روي 40 تأکيد زيادي شده است، حال اين 40 چه ويژگي دارد خدا مي داند، شايد از همين ديدگاه و منظر باشد که مي بينيم در روايات آمده است از علامات مؤمن زيارت اربعين است.
ــ زيارت امام حسين(ع) در روز اربعين چه آثار تربيتي و اجتماعي به همراه دارد؟
استاد طبسی: من خودم يک سال در مراسم پياده روي اربعين حسيني شرکت کردم و شاهد بودم روح صميميت، ايثار، از خود گذشتگي و برادري به تمام معنا در بين زائران مشهود بود و کساني که در مسير به زائران خدمات ارائه مي دادند خود را فراموش کرده بودند و تنها وظيفه اي که براي خود احساس مي کردند خدمت به زائران بود و هرگونه خدماتي که تصور کنيد براي آنها فراهم مي کردند، ما چقدر بايد تبليغ کنيم تا بتوانيم چنين صميميتي بين امت اسلام ايجاد کنيم که اين زيارت اباعبدا…(ع) اين روح را در مردم ايجاد کرده است، آموزه دوم حس ولايتمداري و ارتباط تنگاتنگ با امامان معصوم(ع) است، به گونه اي که تنها حلقه ارتباط با خداوند عزوجل را همين حضرات معصومين بدانند و بس و نکته سوم روح تحمل سختي ها و ناملايمات است، به هر حال چندين کيلومتر پياده‏روي مسأله ساده‏اي نيست و حضور ميليوني در کربلا سختي ها و محروميت هاي خاص خودش را دارد، ولي اين مردم با علم به اين مشکلات از نقاط مختلف دنيا، به سوي کعبه مقصود سرازير مي شوند و اين مشکلات را به جان مي خرند و امتي که چنين سختکوش باشد و با مشکلات کنار آمده و دست و پنجه نرم کرده و برآن غلبه کند، اين مقدمه استقلال و نجات از سلطه دشمن است.
ــ همان‏طور که مي دانيد در ارتباط با زمان زيارت امام زين العابدين و اهل بيت(ع) در روز چهلم و اينکه آیا موفق به بازگشت از شام و رسيدن به مقتل سيدالشهداء(ع) در روز اربعین اول شده باشند اختلاف نظر وجود دارد. نظر شما چيست؟
استاد طبسی: در ارتباط با زيارت اربعين بايد گفت اصل زيارت محقق شده است و امام زين العابدين(ع) و زينب کبري(س) و بازماندگان عصمت و طهارت در اين روز به زيارت آمده اند؛ اما اينکه اين اتفاق سال 61 بود يا سال 62 هجري؛ مشهور بين علماي شيعه اين است که همان سال اول بوده است. امثال «ابوريحان بيروني» در الآثار الباقية، «شيخ بهايي» در توضيح المقاصد، «مرحوم مجلسي» در بحارالانوار ج 101 صفحه 34 به اين معنا تصريح کرده‏اند و حتي برخي مانند «شهيد قاضي طباطبايي» در اثبات اربعين اول کتاب نوشته‏اند. من عبارت مجلسي را نقل مي‏کنم که مي‏فرمايد: علت زيارت اين است که خود امام زين العابدين(ع) پدر گرامي خود را زيارت کرده و همچنين سرهاي مبارک را به اجساد آن عزيزان ملحق نمود.
در مقابل این نظر، بعضي از علما به اصل رجوع اهل بيت(ع) از شام به کربلا اشاره کرده و برخي ديگر همانند مرحوم پدر ما «مرحوم آية ا… طبسي» در جلد دوم کتاب مقتل الامام الحسين(ع) که هنوز مخطوط است توقف کرده است. بعضي‏ها هم تشکيک کرده و بعيد شمرده‏اند اين زيارت در سال 61 باشد.
ولي به نظر بنده استبعاد آنها موردي ندارد، چون اينها مدعي هستند ممکن نيست اهل بيت(ع) که اول صفر وارد شام شده اند و چند روز در شام بودند در فاصله 8 يا 10 روز از شام به کربلا برسند، ولي ما به دلايل مختلف اين حرف را رد مي کنيم و شواهد زيادي داريم که مسير از شام تا کربلا طي ده، هشت، هفت روز و در مواردي حتی در 5 روز همه طي شده است.
«سيد محسن امين» در اعيان الشيعة مي‏نويسد: “يک مسير مستقيم بين عراق و شام بوده که اعراب بني عقيل در زمان خود ما، آن را در يک هفته طي مي کنند:. باز از وي نقل شده است که: “اعراب صليب که از اطراف حوران دمشق هستند مسير عراق به شام را طي 8 روز مي پيمودند”. همچنين خبر مرگ معاويه از هنگام اعلام ميثم تمار تا رسيدن خبر از شام يک هفته طول کشيد، ضمن اينکه مرگ او 15 رجب سال 60 و خروج امام حسين(ع) از مدينه 28 رجب بود، يعني کمتر از 13 روز خبر به مدينه رسيد، و سپس قضايا آغاز شد تا به خروج امام حسين(ع) منجر شد و بي گمان فاصله بين شام و حجاز بيش از عراق و شام بود. ضمن اينکه در مساله نجات مختار از زندان، «عميره» که نامه‎رسان «عبدا… عمر» به عنوان واسطه رهايي او بود، طي 11 روز نامه را به شام برد و پاسخش را آورد.
نتيجه اينکه فاصله اين دو مکان در حدود 380 فرسخ يا کمتر بوده و طي کردن اين فاصله مدت ده روز و حتي 8 روز امري عادي و طبيعي بوده است و مرحوم قاضي در اين زمينه مفصل بحث کرده است.
ــ با تشکر از شما که این فرصت را در اختیار ما قرار دادید.

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *