بسم الله الرحمن الرحیم ـ الحمد لله رب العالمین وصلی الله علی محمد وآله الطاهرین سیما امام زماننا روحی وارواح من سواه لتراب مقدمه الفداء
مقدمه
بررسی دلائل و روایات مربوط به ولادت امام زمان4 موضوع بحث ما بود. در جلسات قبل، مقداری از روایت شیخ صدوق را که از عبدالله بن سعد اشعری، نقل کرده بود، بیان کردیم و اکنون به باقی روایت می پردازیم.
ادامه روایت بیست و ششم
« قُلْتُ فَأَخْبِرْنِي يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ عَنْ تَأْوِيلِ كهيعص قَالَ هَذِهِ الْحُرُوفُ مِنْ أَنْبَاءِ الْغَيْبِ أَطْلَعَ اللَّهُ عَلَيْهَا عَبْدَهُ زَكَرِيَّا ثُمَّ قَصَّهَا عَلَى مُحَمَّدٍ 9 وَ ذَلِكَ أَنَّ زَكَرِيَّا سَأَلَ رَبَّهُ أَنْ يُعَلِّمَهُ أَسْمَاءَ الْخَمْسَةِ فَأَهْبَطَ عَلَيْهِ جَبْرَئِيلَ فَعَلَّمَهُ إِيَّاهَا فَكَانَ زَكَرِيَّا إِذَا ذَكَرَ مُحَمَّداً وَ عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ سُرِّيَ عَنْهُ هَمُّهُ وَ انْجَلَى كَرْبُهُ وَ إِذَا ذَكَرَ الْحُسَيْنَ خَنَقَتْهُ الْعَبْرَةُ وَ وَقَعَتْ عَلَيْهِ الْبُهْرَةُ فَقَالَ ذَاتَ يَوْمٍ يَا إِلَهِي مَا بَالِي إِذَا ذَكَرْتُ أَرْبَعاً مِنْهُمْ تَسَلَّيْتُ بِأَسْمَائِهِمْ مِنْ هُمُومِي وَ إِذَا ذَكَرْتُ الْحُسَيْنَ تَدْمَعُ عَيْنِي وَ تَثُورُ زَفْرَتِي فَأَنْبَأَهُ اللَّهُ تَعَالَى عَنْ قِصَّتِهِ وَ قَالَ كهيعص فَالْكَافُ اسْمُ كَرْبَلَاءَ وَ الْهَاءُ هَلَاكُ الْعِتْرَةِ وَ الْيَاءُ يَزِيدُ وَ هُوَ ظَالِمُ الْحُسَيْنِ 7[1]وَ الْعَيْنُ عَطَشُهُ وَ الصَّادُ صَبْرُه»
4- يا ابن رسو اللَّه مرا از تاويل كهيعص خبر ده، فرمود: اين حروف از اخبار غیب است كه خدابندهاش زكريا را به آن مطلع ساخته و سپس براى محمد 9 نقل كرده و شرحش اين است كه زكريا 7 از پروردگار خود خواست كه به او اسماء خمسه طيبه را بياموزد، جبرئيل فرود آمد و آنها را به وى آموخت. زكريا چون محمد و على و فاطمه و حسن: را ياد مي‌كرد، اندوهش برطرف مي‌شد و گرفتاريش زائل مى گرديد و چون حسين 7 را ياد مي‌كرد گريه گلويش را ميگرفت و می گریست و مبهوت مي‌گرديد يك روز عرض كرد معبود من! مرا چه مىشود كه چون چهار نفر از خمسه طيبه را ياد مي‌كنم به ياد آنان از غمهاى خود آرام مي‌شوم و چون حسين 7 را ياد مي‌كنم چشمم اشك مي‌ريزد و نالهام بلند مىشود. خداى تبارك و تعالى او را از قصه حسين7 خبر داد و فرمود: «كهيعص»، «كاف» نام كربلا است و «هاء» هلاك عترت است و «یا»، يزيد عليه اللعنه است كه او ظالم بر حسين7 است. «عين» عطش حسين7 است و «ص» صبر او است.
«فَلَمَّا سَمِعَ ذَلِكَ زَكَرِيَّا لَمْ يُفَارِقْ مَسْجِدَهُ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ وَ مَنَعَ فِيهَا النَّاسَ مِنَ الدُّخُولِ عَلَيْهِ وَ أَقْبَلَ عَلَى الْبُكَاءِ وَ النَّحِيبِ وَ كَانَتْ نُدْبَتُهُ إِلَهِي أَ تُفَجِّعُ خَيْرَ خَلْقِكَ بِوَلَدِهِ إِلَهِي أَ تُنْزِلُ بَلْوَى هَذِهِ الرَّزِيَّةِ بِفِنَائِهِ إِلَهِي أَ تُلْبِسُ عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ ثِيَابَ هَذِهِ الْمُصِيبَةِ إِلَهِي أَ تُحِلُّ كُرْبَةَ هَذِهِ الْفَجِيعَةِ بِسَاحَتِهِمَا»
چون زكريا اين مطلب را شنيد نالان و غمگين گرديد و تا سه روز از مسجد خود بيرون نيامد و به مردم اجازه ملاقات نداد و در گريه خود، اینگونه نوحهخوانى مي‌كرد: خدای من: براى بهترین خلق تو به واسطه فرزندش، دل می سوزانم. آيا بلاى اين مصيبت در آستان پیامبر9، فرود مىآيد؟ معبود من: آيا جامه اين مصيبت را بر قامت على و فاطمه8 خواهى پوشيد؟ خدای من: آيا گرفتارى اين فاجعه در زندگانى آنها وارد مىشود؟
«ثُمَّ كَانَ يَقُولُ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي وَلَداً تَقَرُّ بِهِ عَيْنِي عَلَى الْكِبَرِ وَ اجْعَلْهُ وَارِثاً وَصِيّاً وَ اجْعَلْ مَحَلَّهُ مِنِّي مَحَلَّ الْحُسَيْنِ فَإِذَا رَزَقْتَنِيهِ فَافْتِنِّي بِحُبِّهِ ثُمَّ فَجِّعْنِي بِهِ كَمَا تُفَجِّعُ مُحَمَّداً حَبِيبَكَ بِوَلَدِهِ فَرَزَقَهُ اللَّهُ يَحْيَى وَ فَجَّعَهُ بِهِ وَ كَانَ حَمْلُ يَحْيَى سِتَّةَ أَشْهُرٍ وَ حَمْلُ الْحُسَيْنِ 7 كَذَلِكَ وَ لَهُ قِصَّةٌ طَوِيلَةٌ »
سپس عرض كرد: خدای من، به من فرزندى روزى كن كه در پيرى چشمم بدو روشن شود و او را وارث و وصى من قرار ده و مقام او را نسبت به من چون مقام حسين 7 قرار بده و چون فرزند را به من عطا کردی، مرا شیفته دوستى او كن و به غم شهادت او گرفتار كن، چنانچه حبيبت محمد 9 را به غم فرزندش گرفتار مي‌كنى. خدا يحيى 7 را به او داد و او را به غم شهادت وى گرفتار كردو دوره حمل يحيى شش ماه بود و ايام حمل حسين 7 هم شش ماه بود و براى او داستان طولانی است.
«قُلْتُ فَأَخْبِرْنِي يَا مَوْلَايَ عَنِ الْعِلَّةِ الَّتِي تَمْنَعُ الْقَوْمَ مِنِ اخْتِيَارِ إِمَامٍ لِأَنْفُسِهِمْ قَالَ مُصْلِحٍ أَوْ مُفْسِدٍ قُلْتُ مُصْلِحٍ قَالَ فَهَلْ يَجُوزُ أَنْ تَقَعَ خِيَرَتُهُمْ عَلَى الْمُفْسِدِ بَعْدَ أَنْ لَا يَعْلَمَ أَحَدٌ مَا يَخْطُرُ بِبَالِ غَيْرِهِ مِنْ صَلَاحٍ أَوْ فَسَادٍ قُلْتُ بَلَى قَالَ فَهِيَ الْعِلَّةُ وَ أُورِدُهَا لَكَ بِبُرْهَانٍ يَنْقَادُ لَهُ عَقْلُكَ أَخْبِرْنِي عَنِ الرُّسُلِ الَّذِينَ اصْطَفَاهُمُ اللَّهُ تَعَالَى وَ أَنْزَلَ عَلَيْهِمُ الْكِتَابَ وَ أَيَّدَهُمْ بِالْوَحْيِ وَ الْعِصْمَةِ إِذْ هُمْ أَعْلَامُ الْأُمَمِ وَ أَهْدَى إِلَى الِاخْتِيَارِ مِنْهُمْ مِثْلُ مُوسَى وَ عِيسَى ع هَلْ يَجُوزُ مَعَ وُفُورِ عَقْلِهِمَا وَ كَمَالِ عِلْمِهِمَا إِذَا هَمَّا بِالاخْتِيَارِ أَنْ يَقَعَ خِيَرَتُهُمَا عَلَى الْمُنَافِقِ وَ هُمَا يَظُنَّانِ أَنَّهُ مُؤْمِنٌ قُلْتُ لَا فَقَالَ هَذَا مُوسَى كَلِيمُ اللَّهِ مَعَ وُفُورِ عَقْلِهِ وَ كَمَالِ عِلْمِهِ وَ نُزُولِ الْوَحْيِ عَلَيْهِ اخْتَارَ مِنْ أَعْيَانِ قَوْمِهِ وَ وُجُوهِ عَسْكَرِهِ لِمِيقَاتِ رَبِّهِ سَبْعِينَ رَجُلًا مِمَّنْ لَا يَشُكُّ فِي إِيمَانِهِمْ وَ إِخْلَاصِهِم»
5- عرض كردم به من خبر ده اى مولاى من که چرا مردم از انتخاب امام براى خود ممنوع شدند؟ فرمود پيشواى مصلح را انتخاب كنند يا مفسد را ؟ عرض كردم مصلح را، فرمود ممكن است اشتباه كنند و به جاى مصلح، مفسد را انتخاب كنند، چون كسى از درون ديگرى باخبر نيست كه اهل صلاح است و يا فسادجو، گفتم: بله؛ فرمود: علت همين است و من براى تو برهانى مىآورم كه عقلت آن را بپذيرد، فرمود: به من بگو رسولانى كه خدا آنها را فرستاده است و كتاب به آنها نازل كرده و به وحى و عصمت آنها را تاييد كرده که آن ها، پيشوايان امم باشند و به حسن انتخاب مانند موسى و عيسى 8 هدایت یافته ترند؛ آيا ممكنست كه با وفور عقل و كمال علم در موقع انتخاب شخص منافقى را اختيار كنند به گمان اينكه مؤمن و معتقد است؟ گفتم نه! فرمود: اين موسى كليم اللَّه است كه با وفور عقل و كمال علم و نزول وحى بر او، هفتاد نفر از اعيان قوم و وجوه لشكر خود را براى ميقات پروردگار خويش را انتخاب كرد و در ايمان و اخلاص آنها شكى و ترديدى نداشت.
«فَوَقَعَتْ خِيَرَتُهُ عَلَى الْمُنَافِقِينَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى وَ اخْتارَ مُوسى قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِمِيقاتِنا إِلَى قَوْلِهِ[2] لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ فَلَمَّا وَجَدْنَا اخْتِيَارَ مَنْ قَدِ اصْطَفَاهُ اللَّهُ لِلنُّبُوَّةِ وَاقِعاً عَلَى الْأَفْسَدِ دُونَ الْأَصْلَحِ وَ هُوَ يَظُنُّ أَنَّهُ الْأَصْلَحُ دُونَ الْأَفْسَدِ عَلِمْنَا أَنْ لَا اخْتِيَارَ إِلَّا لِمَنْ يَعْلَمُ مَا تُخْفِي الصُّدُورُ [3]وَ مَا تَكِنُّ الضَّمَائِرُ وَ تَتَصَرَّفُ عَلَيْهِ السَّرَائِرُ وَ أَنْ لَا خَطَرَ لِاخْتِيَارِ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ بَعْدَ وُقُوعِ خِيَرَةِ الْأَنْبِيَاءِ عَلَى ذَوِي الْفَسَادِ لَمَّا أَرَادُوا أَهْلَ الصَّلَاح»[4]
در حالی که، انتخاب او به يك دسته منافق اصابت كرد خداى عز و جل (در سوره اعراف آيه 155) می فرمايد: موسى از قوم خود هفتاد مرد براى ميقات ما انتخاب كرد تا آنجا كه مي‌فرمايد (سوره بقره، 55) ما به تو ايمان نياوريم تا خدا را آشكار ببينيم و صاعقه بواسطه ظلم، آنها را در گرفت. پس وقتی كه انتخاب برگزيده خدا – موسی – به افسد اصابت مي‌كند نه اصلح، با اينكه موسی، گمان مي‌برد که او اصلح است نه افسد. پس، انتخاب امام مخصوص كسى است كه از ضمایر باخبر است و درون و باطن مردم بر او آشكار است و مي‌دانيم كه اختيار مهاجر و انصار هيچ ارزشى ندارد در صورتى كه انتخاب پيغمبران بر اهل فساد اصابت مي‌كند با آنكه مقصودشان انتخاب صالح بوده است.
«ثُمَّ قَالَ مَوْلَانَا يَا سَعْدُ وَ حِينَ ادَّعَى خَصْمُكَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ 9 لما [مَا أَخْرَجَ مَعَ نَفْسِهِ مُخْتَارَ هَذِهِ الْأُمَّةِ إِلَى الْغَارِ إِلَّا عِلْماً مِنْهُ أَنَّ الْخِلَافَةَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ أَنَّهُ هُوَ الْمُقَلَّدُ أُمُورَ التَّأْوِيلِ وَ الْمُلْقَى إِلَيْهِ أَزِمَّةُ الْأُمَّةِ وَ عَلَيْهِ الْمُعَوَّلُ فِي لَمِّ الشَّعَثِ وَ سَدِّ الْخَلَلِ وَ إِقَامَةِ الْحُدُودِ وَ تَسْرِيبِ الْجُيُوشِ لِفَتْحِ بِلَادِ الْكُفْرِ»
سپس مولايم فرمود: اى سعد، طرف تو مدعى شده است علت آنكه پيغمبر 9، مختار اين امت را با خود به غار برده اين است كه پس از وى، خلافت از آن بوده است و بايد در تأويل از او پيروى شود و زمام امر امت در دست او باشد و او در ايجاد اتحاد و سد خلل و اقامه حدود و بعث قشون و فتح ممالك مورد اعتماد باشد.
«فَكَمَا أَشْفَقَ عَلَى نُبُوَّتِهِ أَشْفَقَ عَلَى خِلَافَتِهِ إِذْ لَمْ يَكُنْ مِنْ حُكْمِ الِاسْتِتَارِ وَ التَّوَارِي أَنْ يَرُومَ الْهَارِبُ مِنَ الشَّرِّ مُسَاعَدَةً مِنْ غَيْرِهِ إِلَى مَكَانٍ يَسْتَخْفِي فِيهِ وَ إِنَّمَا أَبَاتَ عَلِيّاً عَلَى فِرَاشِهِ لِمَا لَمْ يَكُنْ يَكْتَرِثُ لَهُ وَ لَمْ يَحْفِلْ بِهِ لِاسْتِثْقَالِهِ إِيَّاهُ وَ عِلْمِهِ أَنَّهُ إِنْ قُتِلَ لَمْ يَتَعَذَّرْ عَلَيْهِ نَصْبُ غَيْرِهِ مَكَانَهُ لِلْخُطُوبِ الَّتِي كَانَ يَصْلُحُ لَهَا»
و چون پيغمبر بر نبوت خود ترسيد [ لذا هجرت کرد] بر خلافت خود هم ترسيد و او را با خود برد، زيرا كسى كه در جايى پنهان مىشود و يا از كسى فرار مىكند قصدش جلب مساعدت ديگران نيست و علی7 را در بستر خود خوابانيد چون به او اعتنايى نداشت و با او همسفر نشد زيرا كه بر او سنگينى مىكرد و مىدانست كه اگر او كشته شود شخص ديگرى را نصب خواهد كرد كه بتواند كارهاى او را انجام دهد.
«فَهَلَّا نَقَضْتَ عَلَيْهِ دَعْوَاهُ بِقَوْلِكَ أَ لَيْسَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ 9 الْخِلَافَةُ بَعْدِي ثَلَاثُونَ سَنَةً فَجَعَلَ هَذِهِ مَوْقُوفَةً عَلَى أَعْمَارِ الْأَرْبَعَةِ الَّذِينَ هُمُ الْخُلَفَاءُ الرَّاشِدُونَ فِي مَذْهَبِكُمْ فَكَانَ لَا يَجِدُ بُدّاً مِنْ قَوْلِهِ لَكَ بَلَى قُلْتَ فَكَيْفَ تَقُولُ حِينَئِذٍ أَ لَيْسَ كَمَا عَلِمَ رَسُولُ اللَّهِ أَنَّ الْخِلَافَةَ مِنْ بَعْدِهِ لِأَبِي بَكْرٍ عَلِمَ أَنَّهَا مِنْ بَعْدِ أَبِي بَكْرٍ لِعُمَرَ وَ مِنْ بَعْدِ عُمَرَ لِعُثْمَانَ وَ مِنْ بَعْدِ عُثْمَانَ لِعَلِيٍّ فَكَانَ أَيْضاً لَا يَجِدُ بُدّاً مِنْ قَوْلِهِ لَكَ نَعَمْ ثُمَّ كُنْتَ تَقُولُ لَهُ فَكَانَ الْوَاجِبَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ 9 أَنْ يُخْرِجَهُمْ جَمِيعاً عَلَى التَّرْتِيبِ إِلَى الْغَارِ وَ يُشْفِقَ عَلَيْهِمْ كَمَا أَشْفَقَ عَلَى أَبِي بَكْرٍ وَ لَا يَسْتَخِفَّ بِقَدْرِ هَؤُلَاءِ الثَّلَاثَةِ بِتَرْكِهِ إِيَّاهُمْ وَ تَخْصِيصِهِ أَبَا بَكْرٍ وَ إِخْرَاجِهِ مَعَ نَفْسِهِ دُونَهُم»
پس چرا در جوابش نگفتى كه آيا رسول خدا 9 بنا به عقیده شما نفرمود: دوران خلافت پس از من سى سال است و اين سى سال مدّت عمر خلفاى راشدين است و [خصم تو ] چاره ای جز تصدیق تو نداشت، آن گاه مىگفتى: آيا همان گونه كه رسول خدا مىدانست كه خليفه پس از وى ابو بكر است آيا نمىدانست كه پس از ابو بكر، عمر و پس از عمر، عثمان و پس از عثمان، على خليفه خواهند بود؟ و او راهى جز تصديق تو نداشت، سپس به او مىگفتى: پس بر رسول خدا 9واجب بود كه همه آنها را به غار ببرد و بر جان آنها بترسد همچنان كه بر جان ابو بكر می ترسید و به واسطه ترك آن سه و تخصيص ابو بكر به همراهى خود، آنها را خوار نسازد.
«وَ لَمَّا قَالَ أَخْبِرْنِي عَنِ الصِّدِّيقِ وَ الْفَارُوقِ أَسْلَمَا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً لِمَ لَمْ تَقُلْ لَهُ بَلْ أَسْلَمَا طَمَعاً وَ ذَلِكَ بِأَنَّهُمَا كَانَا يُجَالِسَانِ الْيَهُودَ وَ يَسْتَخْبِرَانِهِمْ عَمَّا كَانُوا يَجِدُونَ فِي التَّوْرَاةِ وَ فِي سَائِرِ الْكُتُبِ الْمُتَقَدِّمَةِ النَّاطِقَةِ بِالْمَلَاحِمِ مِنْ حَالٍ إِلَى حَالٍ مِنْ قِصَّةِ مُحَمَّدٍ 9 وَ مِنْ عَوَاقِبِ أَمْرِهِ فَكَانَتِ الْيَهُودُ تَذْكُرُ أَنَّ مُحَمَّداً يُسَلَّطُ عَلَى الْعَرَبِ كَمَا كَانَ بُخْتَنَصَّرُ سُلِّطَ عَلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ وَ لَا بُدَّ لَهُ مِنَ الظَّفَرِ بِالْعَرَبِ كَمَا ظَفِرَ بُخْتَنَصَّرُ بِبَنِي إِسْرَائِيلَ غَيْرَ أَنَّهُ كَاذِبٌ فِي دَعْوَاهُ أَنَّهُ نَبِيٌّ فَأَتَيَا مُحَمَّداً فَسَاعَدَاهُ عَلَى شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ بَايَعَاهُ طَمَعاً فِي أَنْ يَنَالَ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِنْ جِهَتِهِ وَلَايَةَ بَلَدٍ إِذَا اسْتَقَامَتْ أُمُورُهُ وَ اسْتَتَبَّتْ أَحْوَالُه»
و آن گاه كه [خصم] گفت: به من بگو كه اسلام صديق و فاروق آيا به طوع و رغبت بوده است يا به اكراه و اجبار؟ چرا به او نگفتى كه اسلام آن دو از روى طمع بوده است زيرا آنها با يهوديان مجالست داشتند و از آنها در مورد پيشگويي هاى تورات و ساير كتب پيشينيان و داستان محمّد 9و عواقب كار او خبر گرفته بودند که محمد9 بر عرب مسلط شود چنانچه بخت نصر بر بنى اسرائيل مسلط شد و بناچار محمد6 بر عرب پيروز شود چنانچه بخت نصر بر بنى اسرائيل پيروز شد و مقصودشان اين بود كه محمد جنبه سلطنت دارد و در دعواى نبوت خود كاذب است. پس به نزد محمّد9 آمدند و با او در اداى شهادت ان لا اله الا اللَّه همراهى كردند و با او بيعت كردند به طمع آن كه چون كار او استقرار يافت و به مقامى رسيد، به هر يك حكومت شهرى خواهد رسيد
«فَلَمَّا أَيِسَا مِنْ ذَلِكَ تَلَثَّمَا وَ صَعِدَا الْعَقَبَةَ[5] مَعَ عِدَّةٍ مِنْ أَمْثَالِهِمَا مِنَ الْمُنَافِقِينَ عَلَى أَنْ يَقْتُلُوهُ فَدَفَعَ اللَّهُ تَعَالَى كَيْدَهُمْ وَ رَدَّهُمْ بِغَيْظِهِمْ لَمْ يَنالُوا خَيْراً كَمَا أَتَى طَلْحَةُ وَ الزُّبَيْرُ عَلِيّاً 7 فَبَايَعَاهُ وَ طَمَعَ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا أَنْ يَنَالَ مِنْ جِهَتِهِ وَلَايَةَ بَلَدٍ فَلَمَّا أَيِسَا نَكَثَا بَيْعَتَهُ وَ خَرَجَا عَلَيْهِ فَصَرَعَ اللَّهُ كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مَصْرَعَ أَشْبَاهِهِمَا مِنَ النَّاكِثِين»
و چون بعد از تسلط پيغمبر، از رسيدن به اين مقصد نوميد شدند نقاب بر چهره افكندند و با عده ای از منافقین مانند خود، بالاى گردنه رفتند تا پيغمبر را بكشند و خداى عز و جل، كينه آنها را دفع كرد و خشمگين برگشتند و به خيرى نرسيدند چنان كه طلحه و زبير به نزد عليّ 7 آمدند و با او به طمع آنكه هر كدام به حكومت شهرى نايل شوند، بيعت كردند و چون مأيوس شدند بيعت خود را شكستند و بر او خروج كردند و خداوند هر يك از آن دو را به سرنوشت بيعتشكنان، به خاك افكند.
«قَالَ سَعْدٌ ثُمَّ قَامَ مَوْلَانَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْهَادِي 7 لِلصَّلَاةِ مَعَ الْغُلَامِ فَانْصَرَفْتُ عَنْهُمَا وَ طَلَبْتُ أَثَرَ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ فَاسْتَقْبَلَنِي بَاكِياً فَقُلْتُ مَا أَبْطَأَكَ وَ أَبْكَاكَ قَالَ قَدْ فَقَدْتُ الثَّوْبَ الَّذِي سَأَلَنِي مَوْلَايَ إِحْضَارَهُ قُلْتُ لَا عَلَيْكَ فَأَخْبِرْهُ فَدَخَلَ عَلَيْهِ مُسْرِعاً وَ انْصَرَفَ مِنْ عِنْدِهِ مُتَبَسِّماً وَ هُوَ يُصَلِّي عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ فَقُلْتُ مَا الْخَبَرُ قَالَ وَجَدْتُ الثَّوْبَ مَبْسُوطاً تَحْتَ قَدَمَيْ مَوْلَانَا يُصَلِّي عَلَيْهِ»[6]
سعد گويد: سپس مولاى ما حسن بن عليّ 7 با آن کودک، براى اقامه نماز برخاستند و من نيز برگشتم و در جستجوى احمد بن اسحاق برآمدم و او گريان به استقبال من آمد. گفتم: چرا تأخير كردى؟ و چرا گريه مىكنى؟ گفت: آن جامهاى را كه مولايم فرمود گم كردهام، گفتم: گناهى بر تو نيست، برو و او را خبر ده، شتابان رفت و خندان برگشت و بر محمّد و آل محمّد صلوات فرستاد. گفتم: چه خبر؟ گفت: آن جامه را ديدم كه زير پاى مولايم گسترده بود و روى آن نماز مىخواند.
ان شاء الله، تتمه روایت را در جلسه آینده، نقل می کنیم.
وَ آخِرُ دَعْوانا أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين
[1].در مقابل این کلام که «یزید بر حسین 7، ظلم کرد»، به کلام قاضى ابوبكر محمد بن عبد اللَّه ابن العربى المالكى، (م. 543 ) توجه کنید.(ایشان، غیر از ابن عربى عارف معروف اندلسى است). او در کتاب العواصم من القواصم، ص232، می گوید که: « ان الحسين قتل بسيف جده لانه خرج علي امام زمانه (يزيد) بعد أن تمت البيعة له و كملت شروط الخلافة باجماع اهل الحل و العقد و لم يظهر منه ما يشينه و يزري به. قال رسول الله 9 ستكون هنات فمن اراد أن يفرق امر هذه الامة و هي جميع فاضربوه بالسيف كائنا من كان فما خرج عليه احدا الا بتأويل و لاقاتلوه الا بما سمعوا من جده 9» (امام حسين در حقيقت به شمشير جدش كشته شد؛ زيرا كه بر امام زمانش (يزيد) خروج كرد، در حالي كه كار بيعت تمام شده بود و شروط خلافت به اجماع اهل حل و عقد در وي جمع گشته بود. رسول خدا صلي الله عليه و اله گفته بود كه هر گاه ديديد كسي اتحاد اين امت را مي‌خواهد به تفرقه مبدل سازد او را، هر كس باشد، بكشيد و همه ي آنان كه در قتل امام حسين شركت جسته بودند اين سخن را از پيامبر صلي الله عليه و آله شنيده بودند و خود اهل تأويل و رأي و اجتهاد بودند و كسي او را نكشت مگر با تأويل همين حديث كه از پيامبر صلي الله عليه و آله نقل مي‌شود) ابن العربی، بقدری تندی کرده است که سنی های متعصبی مثل الوسی، او را تخطئه نموده‌اند. آلوسی چندین صفحه در ذیل آیه«أُولئِكَ الَّذينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمى أَبْصارَهُمْ» (23، سوره محمد) به این موضوع پرداخته و وی را نفرین کرده است. ج26، ص317.
[2]. در اینجا دو ایه از دو سوره مختلف کنار هم قرار گرفته است، (اعراف و بقره)، لذا یا اشتباه از نساخ و یا از راوی است و یا این اینکه حضرت در مقام اشاره است که به ایات مختلف، استناد می کند.
[3]. بنابر این پیامبر9، هم در نصب امیرالمومنین، نقشی ندارد و فقط او تکلیف رساندن پیام را دارد (بلغ ما انزل الیک…)
[4].ابن عبد البر در استیعاب (ج1، ص169) در شرح حال سالم بن ابی حدیفه می گوید: «وقد روى عن عمر أنه قال: لو كان سالم حياً ما جعلتها شورى. وذلك بعد أن طعن فجعلها شورى وهذا عندي على أنه كان يصدر فيها عن رأيه، والله أعلم.» [بعد از ترور خلیفه دوم و قبل از تعیین شورای شش نفره] عمر می گوید: گه اگر سالم زنده بود او را خلیفه می کردم. ابن عبد البر می گوید که از این جمله خلیفه می توان فهمید که تعیین خلیفه، انتخابی است.
[5].جریان عقبه را همه ( مانند سیوطی، ابن کثیر، احمد بن حنبل و…) نقل کرده اند هر چند در اسامی شرکت کنندگان، با هم اختلاف دارند. شب عقبه، شبى بود كه درباره‌اش آيات ۶۴ به بعد از سوره توبه نازل شده است جهت اطلاع به تفاسير و كتاب‌هاى مربوطه مراجعه شود. خلاصه آن، اين است كه طبق بعضى از نقل‌ها، گروهى از منافقان، تصميم گرفتند شتر پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلم را در بازگشت از جنگ تبوك، در گردنه‌اى رم دهند تا پيامبر كشته شود. رسول خدا، به تصميم آنان از طريق وحى باخبر شد. عمار ياسر و حذيفه از جلو و پشت سر مراقب بودند. به گردنه كه رسيدند، منافقان حمله كردند. پيامبر، آنان را شناخت و نام‌شان را به حذيفه گفت. حذيفه پرسيد: چرا فرمان قتل آنان را نمى‌دهى؟ حضرت فرمود: نمى‌خواهم بگويند كه محمد چون به قدرت رسيد، أصحاب خود را كشت. ابن اسحاق و ديگران مى‌گويند: آن منافقان، دوازده نفر بودند و نام آنان را ذكر مى‌كنند كه چند تن آنها از بزرگان همين افراداند. (بر گرفته شده از کتاب تا ظهور،استاد طبسی،ج1،ص 160. نگا: كتاب السلف و السلفيون، ص75.
[6].شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 454 به بعد
.
.
.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.